IJsland, Land van vuur en ijs

Ijsland is niet alleen dichterbij dan je denkt, het is ook heel anders dan de naam zou doen vermoeden. Op minder dan drie uur vliegen van Brussel kan je een aantal natuurwonderen aanschouwen zoals een enorme ijskap, spuitende geisers en stromende zwavelbronnen, bruisende rivieren en donderende watervallen, maar ook de subtiele kleuren van alpenweiden in bloei en het zingen van de overvloedig aanwezige vogels. IJsland is een land van contrasten, en dat maakt een bezoek net zo boeiend.

De hoofdstad Reykjavik is én de meest westelijke, maar ook de meest noordelijke hoofdstad van Europa. De stad voelt – in tegenstelling tot zovele andere hoofdsteden – eerder knus aan. Dat komt door de kleinschaligheid, maar ook door het feit dat de stad over een groot gebied uitgespreid ligt. Hoogbouw komt n auwelijks voor. Vijvers en monumenten vind je overal. De architectuur is een afwisseling van klassieke Scandinavische stijl en modernisme. Zo moet je zeker de Hallgrimskirkja bezoeken, een kerk uit 1937. De architect liet zich inspireren door de grote basaltpartijen die op IJsland te vinden zijn. De kerk werd pas in 1986 voltooid, ruim 36 jaar na het overlijden van architect Guojon Samuelson. Liefhebbers van architectuur moeten zeker ook het Harpa bezoeken (letterlijk vertaald 'de harp'): het moderne concert- en congrescentrum van IJsland. 

Nergens anders is de vis zo vers en lekker

Het gebouw is ontworpen door een Deens architect. Met de bouw werd begonnen in 2006, maar door de kredietcrisis in IJsland lag de bouw stil van 2007 tot 2008. Uiteindelijk kon het complex geöpend worden op 4 mei 2011 met een concert van het IJsland Symfonie-orkest onder leiding van Vladimir Ashkenazy. Zelfs wie niet van klassiek houdt, moet zeker een kijkje gaan nemen. Niet voor niets kreeg Harpa in 2013 de Europese Prijs voor Eigentijdse Architectuur. Wie door de Laugavegur kuiert, de belangrijkste winkelstraat van Reykjavik, zal uitgenodigd worden door de uitstalramen van de vele kunstgallerijen en boetieks. Want IJsland is een land van kunstenaars en ... van mode-ontwerpers. De IJslandse creaties vallen op door kwaliteit en originaliteit ... maar jammer genoeg ook door hun prijskaartje. Wil je even een break, dan neem je de bus naar de Blue Lagoon. Dat is een gigantisch thermaal openluchtbad met water dat verwarmd wordt dankzij de vulkanische activiteit in de ondergrond. Daarna heb je natuurlijk honger, en kan je afzakken naar het stadscentrum of naar de oude haven aan de Saebraut vlakbij het centrum. Daar gaat de vissersvloot voor anker. Nergens anders is de vis zo vers en lekker !  

Zo"n dat is voor de IJslanders een meer dan historisch belangrijke plaats. De nakomelingen van de stichter van Reykjavik richtten hier in 930 de Althing op. Dat was de plaats waar 's zomers de grote grondeigenaars, boeren, krijgslieden en handelaars bij elkaar kwamen. Ze regelden er onderlinge twisten, ze gingen er huwelijken aan, deden zaken en spraken recht en ze vaardigden ook wetten uit. Hier werden dus alle belangrijke zaken afgehandeld. Zo werd hier bijvoorbeeld in het jaar 1000 besloten dat het christendom de landsgodsdienst zou worden (in elk geval buitenshuis, want binnenskamers mocht men nog steeds de oude goden vereren). 

Maar Thingvellir werd niet zomaar bij toeval uitgekozen voor deze vergaderingen. De plek werd uitgekozen wegens een grote barst in de aarde, de Almannagja of alle-mensen-kloof. Het gebied is de scheidingslijn tussen de Noord-Amerikaanse en de Europese tectonische platen. Op deze plek drijven IJsland (en dus Europa) en Amerika jaarlijks aan een snelheid van 1 tot 2 cm uit elkaar. Maar maak je niet ongerust. Via een bruggetje over een beek wandel je hier van het Europese naar het Amerikaanse continent, en terug. 

Overigens leent Thingvellir zich perfect voor schitterende natuurwandelingen. Niet voor niets heeft de president van IJsland hier zijn buitenverblijf waar hij ook buitenlandse gasten ontvangt. Niet zo ver van Thingvellir kan je de Gullfoss-waterval bezoeken: één van de mooiste in IJsland. Hier valt het water in twee trappen die min of meer haaks op elkaar staan, zo'n 32 meter naar beneden in een kloof die meer dan 70 meter diep is. Schijnt de zon op het stuifwater van de waterval, dan tovert ze schitterende regenbogen in de kloof. En nog dichtbij Thingvellir kan je ook de Geysir bezoeken waar door aardwarmte verwarmd water uit de aardkorst naar boven spuit. De tunnel waaruit de geysir spuit, is ongeveer 3 meter breed en 23 meter diep. Is de geysir de meest bekende 'spuiter', dan kan je toch beter de Strokkur bezoeken die enkele meters verder ligt. Die spuit immers met een regelmaat van een Zwitsers uurwerk om de paar minuten een straal heet water en waterdamp in de lucht, zodat je – met een beetje tijdsgevoel – prachtige foto's kan maken. 

Dichtstbijzijnde tankstation: op 300 km

Wie meer tijd heeft (om heel IJsland te zien heb je minstens 2 weken nodig) kan een auto huren en de snelweg volgen die rond het hele eiland loopt.   Overal onderweg vind je leuke bed and breakfasts of hotels. Maar denk erom: het dichtstbijzijnde tankstation kan wel 300 km verder liggen. Vertrek je uit Reykjavik in zuid-oostelijke richting, dan passeer je de zwarte lava-stranden van Dyrholaey waar je kan kennismaken met de 'nationale vogel' van IJsland: de papagaaiduiker.  Nog wat verder bereik je Ingolfshofdi. Rijd hier even met de huifkar die je over het strand naar een gigantische rots brengt. Bij hoog water is die rots eigenlijk een onbereikbaar eiland, en net door deze relatieve isolatie is het een gigantische broedplaats voor allerlei vogelsoorten die de gids je graag zal tonen.  Net voorbij deze plek nader je de Vatnajökull, de grootste gletsjer van IJsland en één van de grootste in Europa. 

Via het meer van Myvatn keer je terug in westelijke richting. Myvatn – in het noorden van IJsland – ligt in een zeer actief vulkanisch gebied. Myvatn betekent letterlijk het 'muggenmeer' omdat er in de zomer bij windstil weer veel muggen voorkomen. De muggen en hun larven zijn een goede voedingsbodem voor de vissen in het meer, en die lokken dan weer diverse vogelsoorten. Daardoor is Myvatn een eldorado voor vogelliefhebbers. Maar je kan er veel meer zien. 

Zo liggen er rond het meer diverse vlakten waar heet grondwater uit de bodem opstijgt. Omdat daarin diverse mineralen zijn opgelost, die zich vastzetten op de grond, wordt het hele landschap tot een gigantisch abstract schilderij omgetoverd. En miste je in Reykjavik een duik in de Blue Lagoon, dan heb je hier de kans om daaraan te verhelpen, want ook rond Myvatn komen vele thermale stations voor.

Lavavelden 

Nog verder in westelijke richting bereiken we Akureyri: de tweede grootste stad van IJsland en tevens aanlegplaats voor vele  cruiseboten. In de winter is de omgeving zeer in trek als wintersportoord. Ben je terug in Reykjavik en heb je nog wat tijd over, dan kan je het vliegtuig nemen naar de Westman-eilanden. Let wel: je vertrekt dan vanop Reykjavikurflugvöllur, de luchthaven in het centrum van de stad. (internationale vluchten komen aan in Kevlavik, zo'n 50 km ten zuidwesten van Reykjavik). Op een half uurtje tijd bereik je de archipel die ontstond door veelvuldige vulkaanuitbarstingen. Het grootste eiland, Heimaey, ontstond door de samensmelting van meerdere vulkanen. De recentste uitbarsting dateert van 1973, toen inwoners plots merkten dat in hun tuintje de grond openscheurde en lava zich naar het oppervlak bewoog. 

Na enkele uren was rond de barst al een askegel van tientallen meters hoogte ontstaan. Tijdens de uitbarsting die vele dagen duurde, werden bijna 400 huizen onder de lava bedolven. Een aantal ervan liggen nog ten dele onder het lavastof, wat een surrealistisch beeld oplevert. Gelukkig waren er bij de uitbarsting geen slachtoffers te betreuren. De dagen net ervoor had het immers flink gestormd, en de vissersvloot was wijselijk in de haven van Heimaey gebleven. Zo konden de schepen gebruikt worden om de bewoners van de Westman-eilanden in veiligheid te brengen op het vasteland. Ben je klaar met je bezoek aan de lavavelden, dan wacht je nog een cruise met een prachtig motorjacht dat je langsheen de vele eilanden brengt, waar je de vogelnesten kan bewonderen die tegen de kliffen hangen. 's Avonds vlieg je dan terug naar Reykjavik voor een heerlijke maaltijd en een goede nachtrust ... tenzij je met tegenzin terug naar huis moet vliegen natuurlijk.